Рефераттың тақырыбы: Әлеуметтік психология және топтың жеке тұлғаға әсері
Кіріспе
Әлеуметтік психология жеке тұлғаның қоғамдағы әрекеттерін, қарым-қатынасын және топтағы мінез-құлқын зерттейді. Әлеуметтік психологияның негізгі аспектілерінің бірі – топтың жеке тұлғаға әсері. Топ адамның пікірін, мінез-құлқын және өмір сүру салтын өзгертуі мүмкін. Бұл рефератта әлеуметтік топтардың адам психологиясына, мінез-құлқына және әлеуметтік нормаларға әсері қарастырылады.
Әлеуметтік топтың анықтамасы және түрлері
Әлеуметтік топ – ортақ мақсаттары мен қызығушылықтары бар, өзара әрекет ететін адамдар тобы. Әлеуметтік топтар әртүрлі болуы мүмкін:
- Интегративті топтар – адамдар өзара жақын, бір-біріне көмек көрсету мақсатында бірігеді (мысалы, отбасылар, достар).
- Аффилиациялық топтар – адамдар бірдей қызығушылықтар мен мұраттар негізінде топтасады (мысалы, спорт командалары, жұмыс ұжымдары).
- Референциялық топтар – адамдар өздерін салыстыратын және ұстанатын топтар (мысалы, белгілі бір дін өкілдері, мәдениет өкілдері).
Топтың жеке тұлғаға әсері
Топ жеке тұлғаның мінез-құлқына және психологиясына әртүрлі жолдармен әсер етеді. Оның әсері негізінен келесі аспектілерге бөлінеді:
- Конформизм – жеке тұлғаның өз пікірін немесе әрекетін топтың талабына сәйкес келтіруі. Конформизм көбінесе қоғамдағы әлеуметтік нормаларды сақтауға бағытталған.
- Топтық пікірдің әсері – адамның шешім қабылдауы топтың ортақ пікіріне ықпал етеді. Бұл құбылыс «топтық ойлау» деп аталады, мұнда адамдар топтық келісім үшін өз пікірлерін өзгертуі мүмкін.
- Топтық қысым – топ мүшелері жеке тұлғаның пікірін немесе іс-әрекетін мәжбүрлі түрде өзгертуге тырысады. Бұл кейде адамдардың өз пікірлеріне сенбеуіне және басқалардың ықпалына түсуіне себеп болуы мүмкін.
- Әлеуметтік қолдау – топ мүшелері арасында эмоционалдық және психологиялық қолдау, әсіресе қиын кезеңдерде, жеке тұлғаның өзіне деген сенімін арттыруы мүмкін.
Топтық динамика және оның жеке тұлғаға әсері
Топ ішіндегі мінез-құлық заңдылықтары топтық динамика деп аталады. Бұл жеке тұлғаның топ ішінде өзгеруіне, бейімделуіне және мінез-құлқын өзгертуіне әсер етеді. Топтық динамиканың әсері:
- Жеке тұлға мен топ арасындағы қарым-қатынас – адамның өз көзқарасын топқа бейімдеуі немесе өз көзқарастарын қорғауы.
- Рөлдер мен статустар – топ мүшелерінің әрқайсысының әлеуметтік рөлі мен мәртебесі белгілі бір мінез-құлыққа әсер етеді.
- Топтық ұйым – топ ішіндегі ұйымдастырушылық құрылым мен басқару әдістері жеке тұлғаның шешім қабылдауына ықпал етеді.
Қорытынды
Әлеуметтік топтың жеке тұлғаға әсері көпқырлы және күрделі. Топтың әсері адамның әлеуметтік ортаға бейімделуіне, мінез-құлқына, пікірлеріне және жалпы өмір салтына ықпал етеді. Бұл психологиялық құбылысты түсіну жеке тұлғаның қоғамдағы мінез-құлқын зерттеуге мүмкіндік береді. Сондықтан, әлеуметтік психология саласындағы зерттеулер топтың жеке тұлғаға әсерін дұрыс түсінуге көмектеседі, бұл қоғамдағы әлеуметтік өзара әрекеттестікті тиімдірек етуге ықпал етеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Ашфорд, Б., & Махан, Р. (2004). Әлеуметтік психология: Топтың адамға әсері.
- Левин, К. (1935). Топтық динамика теориясы.
- Мосов, С. (2001). Әлеуметтік психология: Адам және қоғам.