Гастрит реферат қазақша

Гастрит — асқазанның шырышты қабығының қабынуы. Бұл ауру түрлі себептерге байланысты болуы мүмкін, бірақ көбінесе дұрыс емес тамақтану, зиянды әдеттер мен инфекциялар нәтижесінде дамиды. Гастриттің белгілері әртүрлі болып келеді, оның ішінде асқазанның ауырсынуы, қышуы, жүрек айнуы, асқазанның толық болмауы сияқты белгілер байқалуы мүмкін. Гастриттің емделуі оның түріне және ауырлығына байланысты.

Гастриттің себептері

Гастриттің даму себептері әртүрлі болуы мүмкін. Олардың ішінде:

1. Бактериялық инфекция — гастриттің ең негізгі себептерінің бірі Helicobacter pylori деп аталатын бактерияның асқазанға енуі. Бұл бактерия асқазанның шырышты қабығын зақымдап, қабыну процесін тудырады.
2. Қате тамақтану — майлы, ащы, тұзды, консервіленген немесе ауыр тағамдарды жиі тұтыну асқазанның шырышты қабығына зиян келтіруі мүмкін. Бұл әсіресе асқазан сөлінің бөлінуін бұзып, асқазанның қабынуына себеп болады.
3. Алкоголь мен темекі шегу — алкоголь мен темекі шырышты қабыққа зиян тигізіп, гастриттің дамуына ықпал етеді. Олар асқазанның табиғи қорғаныш механизмдерін әлсіретіп, қабынуды күшейтеді.
4. Қысым мен стресс — психоэмоционалды стресстің де гастритке әсері бар. Стресс асқазанның жұмысына әсер етіп, асқазан сөлінің бөлінуін арттыруы мүмкін.
5. Дәрі-дәрмектер — кейбір дәрі-дәрмектер, мысалы, аспирин, ибупрофен, кортикостероидтар, асқазанның шырышты қабығына зиян келтіріп, гастриттің дамуына себеп болуы мүмкін.
6. Автоиммунды аурулар — кейбір иммундық аурулар асқазанның шырышты қабығына әсер етіп, оны зақымдайды.

Гастриттің түрлері

1. Жедел гастрит — бұл гастриттің кенеттен дамитын түрі. Ол әдетте асқазанның шырышты қабығының қабынуының алғашқы белгілері ретінде пайда болады. Жедел гастритке көбінесе ауыр тағамдарды тұтыну, алкогольді ішу немесе асқазанға зиянды дәрілерді қабылдау себеп болады.
2. Созылмалы гастрит — бұл гастриттің ұзақ уақытқа созылатын түрі. Созылмалы гастрит әдетте бірқатар жылдар бойы асқазанның қабынуының сақталуына байланысты дамиды. Бұл көбінесе Helicobacter pylori бактериясымен немесе ұзақ уақыттық стресс пен қате тамақтанумен байланысты.
3. Эрозиялық гастрит — асқазанның шырышты қабығында жаралар мен эрозиялардың пайда болуымен сипатталады. Бұл түрі көбінесе ауыр дәрі-дәрмектерді қолдану, алкогольді тұтыну немесе инфекцияның салдарынан дамиды.
4. Атрофиялық гастрит — асқазанның шырышты қабығының қалыңдығының азаюы мен әлсіреуімен сипатталады. Бұл түрі ұзақ уақытқа созылған гастриттің нәтижесінде дамиды және асқазанның қорғаныш қабілетінің жоғалуына әкеледі.

Гастриттің белгілері

Гастриттің негізгі белгілері әртүрлі болады, бірақ ең жиі кездесетіндері:

• Асқазанның ауырсынуы немесе қысылуы (көбінесе тамақ ішкеннен кейін).
• Қышу немесе қыжылдау.
• Жүрек айнуы және құсу.
• Тамақ ішкеннен кейін толықтық сезімі.
• Асқазанның кеуіп кетуі немесе асқазанның ауыр сезімі.
• Іштің кебуі.
• Құсу немесе қақырықтың қаны болуы.

Гастриттің диагностикасы

Гастритті диагностикалау үшін әртүрлі әдістер қолданылады:

1. Эндоскопия — асқазанның ішкі қабығын тексеру үшін арнайы құрал (эндоскоп) пайдаланылады. Бұл әдіс асқазанның шырышты қабығындағы зақымдарды немесе жараларды анықтауға мүмкіндік береді.
2. Қақырық немесе асқазан сөлін талдау — Helicobacter pylori бактериясын анықтау үшін қан немесе асқазан сөлінің үлгісі зерттеледі.
3. Рентгенография — асқазанның жағдайын тексеру үшін рентген әдісі қолданылады. Бұл әдіс асқазанның пішіні мен құрылымын анықтауға көмектеседі.
4. Туберкулезге қарсы тест — гастриттің себептерінің бірі Helicobacter pylori инфекциясын анықтау үшін қолданылатын тест.

Гастритті емдеу

Гастритті емдеудің негізгі мақсаты — асқазанның шырышты қабығын тыныштандыру, қабынуды басу және симптомдарды жеңілдету. Емдеу әдістері:

1. Дәрі-дәрмектер — гастриттің емінде антацидтер, протон сорғысының ингибиторлары, антибиотиктер және қабынуға қарсы дәрілер қолданылады.
2. Дұрыс тамақтану — гастритті емдеу кезінде диета маңызды рөл атқарады. Майлы, ащы, қышқыл тағамдардан бас тарту, жеңіл және қоректік тағамдарды тұтыну қажет.
3. Стрестен аулақ болу — психологиялық күйзелістер мен стресс асқазанның қабынуын күшейтуі мүмкін, сондықтан тыныштандыру әдістерін қолдану маңызды.
4. Алкоголь мен темекі шегуден бас тарту — бұл зиянды әдеттер асқазанға қосымша зиян келтіреді.
5. Жедел гастритті емдеу — егер гастриттің белгілері ауыр болса, жедел дәрігерлік көмек қажет болуы мүмкін.

Гастриттің алдын алу

1. Дұрыс тамақтану — ауыр тағамдардан, майлы және ащы тамақтанудан аулақ болу.
2. Темекі мен алкогольден бас тарту — асқазанның шырышты қабығын қорғау үшін зиянды әдеттерден бас тарту.
3. Стрессті басқару — стресс деңгейін төмендету үшін психологиялық көмек немесе релаксация әдістерін қолдану.
4. Вакцинация — Helicobacter pylori бактериясының инфекциясын болдырмау үшін дәрігердің кеңесін алу.

Қорытынды

Гастрит — бұл асқазанның қабынуының жалпы түрі, бірақ оны дер кезінде диагностикалап, дұрыс емдеу арқылы басқаруға болады. Бұл аурудың алдын алу және емдеу үшін дұрыс тамақтану, өмір салты мен дәрігердің бақылауы маңызды рөл атқарады.