Стрестің адам психологиясына әсері
Кіріспе
Қазіргі қоғамда адамдар күнделікті өмірде әртүрлі қиындықтармен және қысыммен бетпе-бет келеді. Осындай жағдайлар стресс тудыруы мүмкін. Стресс – бұл организмнің сыртқы немесе ішкі қысымға берген табиғи реакциясы. Ол адам психикасына және жалпы денсаулығына үлкен әсер етеді. Осы рефератта стресстің түрлері, оның психологиялық әсерлері және оны жеңу жолдары қарастырылады.
Стрестің түрлері
Психологияда стресс екі негізгі түрге бөлінеді:
- Оң (эйстресс) – мотивацияны арттыратын, адамға жаңа жетістіктерге жетуге көмектесетін стресс түрі.
- Теріс (дистресс) – ұзақ уақыт сақталатын, адам психикасына және денсаулығына зиян келтіретін стресс.
Сонымен қатар стресс ұзақтығына қарай:
- Жедел стресс – қысқа мерзімді, уақытша психологиялық қысым (мысалы, емтихан алдындағы қобалжу).
- Созылмалы стресс – ұзақ уақыт сақталатын, адамның күнделікті өміріне кері әсер ететін стресс (мысалы, жұмыс орнындағы тұрақты қысым).
Стрестің адам психологиясына әсері
Стресс адам психикасына бірнеше жолмен әсер етеді:
- Эмоциялық деңгейде: Адам үнемі алаңдаушылық, ашулану, депрессия сияқты сезімдерді бастан кешіреді.
- Когнитивті деңгейде: Ойлау қабілеті төмендейді, зейін қою қиындайды, есте сақтау қабілеті нашарлайды.
- Әлеуметтік деңгейде: Адам қоғамнан алшақтап, жалғыздық сезімін бастан кешіруі мүмкін.
Стрессті жеңу жолдары
Стресті басқару үшін бірнеше тиімді әдістер бар:
- Дене белсенділігі – спортпен айналысу, жүгіру немесе йога жасау стресс деңгейін төмендетеді.
- Дұрыс тамақтану – дәрумендерге бай тағамдар иммундық жүйені нығайтып, стресс деңгейін азайтады.
- Медитация және релаксация – тыныс алу жаттығулары мен медитация психикалық тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі.
- Әлеуметтік қолдау – достармен немесе жақын адамдармен қарым-қатынас жасау эмоционалдық тұрақтылықты сақтайды.
- Күн тәртібін ұйымдастыру – уақытты дұрыс жоспарлау стресс факторларын азайтады.
Қорытынды
Стресс – адамның өмірінің ажырамас бөлігі, бірақ оны басқару жолдарын үйрену өте маңызды. Стресті тиімді басқару арқылы адам психологиялық және физикалық денсаулығын жақсартып, өмір сапасын арттыра алады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Селье, Г. (1956). Стресс теориясы.
- Лазарус, Р. (1991). Стресс және бейімделу теориясы.
- Психология бойынша ғылыми мақалалар мен зерттеулер.