Реферат тақырыбы: Қазақ халқының дәстүрлі салт-дәстүрлері және олардың мәдени маңызы
Кіріспе
Қазақ халқының мәдениеті өзінің салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарынан тұрады. Әрбір дәстүр қазақ халқының ұлттық болмысын, дүниетанымын, тарихи тәжірибесін және өмір салтын көрсетеді. Бұл рефератта қазақ халқының дәстүрлі салт-дәстүрлері, олардың түрлері мен мәдени маңызы қарастырылады.
Негізгі бөлім
1. Қазақ халқының дәстүрлі салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарының мәні
Қазақ халқының салт-дәстүрлері – бұл ұрпақтан ұрпаққа беріліп отыратын, халықтың өмір сүру тәсілін, дүниетанымын, тәрбие жүйесін көрсететін дәстүрлер. Олар тек қоғамда орын алып қана қоймай, адамгершілік қасиеттерді, әдептілікті, жауапкершілікті тәрбиелеуде маңызды рөл атқарады.
Қазақтың салт-дәстүрлерінің мәні – ұрпақтардың бірлігі мен тәрбиесін сақтау, ұлттық құндылықтарды дәріптеу. Бұл дәстүрлер қазақ халқының тұрмысын, өмір сүру салтын, ұлттық психологиясын айқындайды.
2. Қазақ халқының маңызды салт-дәстүрлері
- Той-жиындар мен мерекелер: Қазақ халқының тойы – үлкен әлеуметтік маңызы бар шара. Ол түрлі өмірлік оқиғаларды, атап айтқанда, үйлену тойын, бала туу, жаңа жылды, ауыл мерекелерін тойлауды қамтиды. Әрбір тойда халықтың дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары сақталады.
- Үйлену тойы – қазақ халқының маңызды дәстүрлерінің бірі. Бұл тойда күйеу жігіт пен қалыңдықтың арасындағы келісімдер мен ресми рәсімдер орындалады. Үйлену тойы кезінде қалың мал төленіп, бата беріліп, ұлттық тағамдар ұсынылады.
- Наурыз мейрамы – қазақ халқының жаңа жылды қарсы алатын ұлттық мейрамы. Наурызда дәстүрлі Наурыз көже дайындалады, бұл тағамда көп түрлі дәмдер біріктіріледі, ал оның дайындалуы молшылық пен береке әкелетініне сенеді.
- Шілдехана – жаңа туған балаға арналған той. Бұл дәстүр балалардың жақсы өсуіне, ұзақ өмір сүруіне және қоғамда өз орнын табуына ықпал ету мақсатында өтеді.
- Қазақтың қонақжайлылық дәстүрі: Қонақжайлылық қазақ халқының салт-дәстүрлерінің негізінде тұрған маңызды элемент болып табылады. Қонақ келгенде үй иелері оны ең жақсы тағамдармен қарсы алып, құрмет көрсетеді. Бұл дәстүр қазақ халқының мейірімділігі мен кеңдігін, ізгілікке деген ұмтылысын білдіреді.
3. Қазақ халқының ғұрыптық дәстүрлері
Қазақ халқының ғұрыптары мен ырымдары да оның мәдениетінде маңызды орын алады. Олар табиғатпен, өмір мен өлімнің арасындағы қатынасты түсінуге, адам баласының әлеуметтік жағдайын қалыптастыруға бағытталған.
- Тұсаукесер: Жаңа жүре бастаған балаға арналған дәстүр. Бұл дәстүрдің маңызы – баланың дұрыс өсіп-өнуіне, өмірде үлкен жолға шығуына дұға ету.
- Бата беру: Қазақ халқы батаны үлкендер мен ата-аналардан алады. Бата – жақсы тілектер мен ниеттерді білдіретін сөздер, ол адамның болашағын жақсартуға көмектеседі.
- Жаңажылдық жоралар мен ғұрыптар: Қазақ халқының дәстүрлі мерекелерінде түрлі ғұрыптар мен ырымдар орындалады. Олардың ішіндегі ең танымалдары – ұрпаққа денсаулық пен ұзақ ғұмыр тілейтін, жаңа жылда үйлердің тазалығы мен жақсы істердің бастамасы туралы айтылатын дұғалар.
4. Қазақ халқының дәстүрлерін жаңғырту және сақтау мәселелері
Қазіргі таңда қазақ халқының салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары әлемдік жаһандану, мәдени өзгерістер мен әлеуметтік қысымдар әсерінен өзгеріп бара жатыр. Бірақ осы мәдени мұраларды сақтау мен жаңғырту – ұлттың бірлігін сақтаудың, ұлттық идентификацияны нығайтудың маңызды жолы. Қазақ халқы өз салт-дәстүрлерін қайта жаңғыртуға және оларды жаңа ұрпаққа үйретуге үлкен мән беруде.
Мұндай дәстүрлерді сақтау үшін мәдениет орындары, мектептер мен қоғамдық ұйымдар үлкен жұмыс атқаруы қажет. Ұлттық дәстүрлерді үйрету үшін түрлі мәдени іс-шаралар, фестивальдер мен көрмелер ұйымдастырылады.
Қорытынды
Қазақ халқының салт-дәстүрлері – оның мәдениетінің маңызды бөлігі. Олар халықтың дүниетанымын, тарихын, тұрмысын, әлеуметтік байланыстарын бейнелейді. Салт-дәстүрлерді сақтау және жаңғырту – қазақ мәдениетінің келешегі үшін маңызды іс болып табылады. Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып, бүгінгі күнге дейін жеткізілген дәстүрлер ұлттық бірегейлікті сақтап, қазақ халқының мәдени мұрасын байыта түспек.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Әуезов М. «Қазақтың салт-дәстүрлері».
- Қасымов А. «Қазақтың мәдениеті мен ғұрыптары».
- Назарбаев Н.Ә. «Рухани жаңғыру: Болашаққа бағдар».