Реферат тақырыбы: Жаһандану және мәдениет
Кіріспе
Жаһандану – қазіргі заманның маңызды үрдістерінің бірі. Ол экономикалық, саяси, әлеуметтік және мәдени салаларда үлкен өзгерістерге әкелуде. Әсіресе, мәдениетке ықпалы ерекше байқалады: бір жағынан, мәдени алмасу қарқынды жүруде, екінші жағынан, кейбір ұлттық мәдениеттер жойылу қаупіне ұшырауда. Бұл рефератта жаһанданудың мәдениетке әсері, оның артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылады.
Негізгі бөлім
1. Жаһанданудың мәдениетке әсері
Жаһандану мәдениетке екі түрлі әсер етеді:
- Позитивті әсері:
- Әртүрлі халықтар мен елдер арасындағы мәдени байланыстар нығаяды.
- Ғылым, білім және технологиялық жетістіктер бүкіл әлемге қолжетімді болады.
- Әлемдік мәдениет қалыптасып, жаңа өнер түрлері мен шығармашылық бағыттар пайда болады.
- Негативті әсері:
- Ұлттық мәдениеттерге батыстық мәдениет басым ықпал етуде.
- Кейбір дәстүрлі мәдени құндылықтар ұмытылып барады.
- Тілдердің жойылу қаупі артып, көп елдерде ағылшын тілі басымдыққа ие болуда.
2. Жаһандану үдерісіндегі ұлттық мәдениетті сақтау
Көптеген мемлекеттер жаһанданудың теріс әсеріне қарсы ұлттық мәдениетті сақтаудың түрлі жолдарын қарастыруда:
- Тіл саясаты: Мемлекеттік тілді дамыту, ана тіліндегі білім беруді күшейту.
- Дәстүрлі өнер мен мәдениетті қолдау: Ұлттық киімдер, тағамдар, әдет-ғұрыптар мен мерекелерді насихаттау.
- Жергілікті мәдени индустрияларды дамыту: Кино, музыка, әдебиет салаларында ұлттық бағыттағы өнімдер шығару.
- Білім беру жүйесінде ұлттық құндылықтарды дәріптеу: Мектеп пен университеттерде мәдени мұраға ерекше көңіл бөлу.
3. Қазақ мәдениеті және жаһандану
Қазақстанда жаһандану үдерісі белсенді жүріп жатыр. Бұл қазақ мәдениетіне де айтарлықтай әсер етуде. Бір жағынан, халықаралық байланыстар күшейіп, әлемдік мәдени үрдістерден қалмау мүмкіндігі туындауда. Екінші жағынан, кейбір ұлттық дәстүрлер мен қазақ тілінің қолданыс аясы қысқару қаупі бар.
Осыған байланысты, Қазақстанда «Рухани жаңғыру» бағдарламасы іске асырылып, ұлттық мәдениетті сақтау мен дамытуға ерекше көңіл бөлінуде. Қазақ киносы, музыкасы, әдебиеті жаһандық деңгейде танылып келеді (мысалы, Димаш Құдайбергеннің жетістіктері, қазақ киносының халықаралық фестивальдерге қатысуы).
Қорытынды
Жаһандану – қайтымсыз үдеріс, және ол мәдениетке үлкен ықпал етуде. Бұл өзгерістердің оң және теріс жақтары бар. Ұлттық мәдениетті сақтау үшін мемлекеттер өздерінің дәстүрлері мен құндылықтарын қорғауға бағытталған саясат жүргізуі қажет. Қазақстан үшін ұлттық бірегейлікті сақтай отырып, жаһандық қауымдастықтың ажырамас бөлігі болу маңызды.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Назарбаев Н.Ә. «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру».
- Хантингтон С. «Өркениеттер қақтығысы».
- Қасымжанов А. «Қазақ мәдениетінің жаһандану жағдайындағы дамуы».