Қашықтан оқыту және оның артықшылықтары
Кіріспе
Қашықтан оқыту – ақпараттық және коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асатын оқу процесі. Бұл білім алу тәсілі білім беру мекемелері мен студенттердің арасындағы физикалық арақашықтықты жоюға мүмкіндік береді. Қашықтан оқыту технологиясы соңғы жылдары әлем бойынша кең таралып, білім алу процесіне елеулі өзгерістер енгізді. Әсіресе, COVID-19 пандемиясы кезінде қашықтан оқыту барлық деңгейдегі білім беру жүйесінің негізгі түріне айналды. Қашықтан оқытудың артықшылықтары мен кемшіліктері туралы көпшілік пікірталас жүргізуде, алайда оның тиімділігі мен пайдасы көптеген білім алушылар мен педагогтер тарапынан мойындалуда.
1. Қашықтан оқыту дегеніміз не?
Қашықтан оқыту — бұл оқушылар мен студенттердің оқыту мекемесіне физикалық түрде қатыспай, интернет арқылы оқыту материалдарын алу және оқу процесіне қатысу мүмкіндігі. Бұл оқыту әдісі интернетке қосылған компьютер немесе мобильді құрылғылар арқылы жүзеге асады. Қашықтан оқыту жүйесі әртүрлі платформалар мен құралдарды қолданады, мысалы, оқу веб-сайттары, бейнемазмұн, онлайн-сабақтар, виртуалды сыныптар және т.б.
Қашықтан оқыту арқылы білім беру студенттерге уақытты үнемдеуге, кең ауқымды оқу ресурстарына қол жеткізуге, сонымен қатар оларды өз уақытында және өздерінің жұмыс істеу кестесіне сәйкес білім алу мүмкіндігін береді. Бұл тәсіл, әсіресе, үлкен географиялық қашықтықта немесе мектептер мен университеттерге қол жеткізу қиын жерде тұратын адамдар үшін пайдалы.
2. Қашықтан оқытудың артықшылықтары
Қашықтан оқытудың көптеген артықшылықтары бар, оларды әртүрлі қырынан қарастыруға болады. Олардың ішінде:
- Уақыт пен орынның икемділігі: Қашықтан оқыту жүйесі оқушыларға оқу орнынан тәуелсіз білім алуға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе жұмыс істейтін немесе отбасылық міндеттермен айналысатын адамдар үшін өте маңызды. Оқушылар кез келген уақытта және кез келген жерден сабақтарға қатыса алады, бұл оқу мен жұмыс немесе жеке өмір арасындағы балансты сақтауға көмектеседі.
- Кең ауқымды ресурстарға қолжетімділік: Қашықтан оқыту студенттерге әлемнің кез келген бөлігінен оқу материалдары мен ресурстарына қол жеткізу мүмкіндігін ұсынады. Әртүрлі платформалар мен онлайн-ресурстар арқылы білім алу, мамандармен байланысу, зерттеу жасау және бейнемазмұнмен танысу жеңілдейді. Бұл сондай-ақ оқушыларға өздерінің білім деңгейіне және қажеттіліктеріне сәйкес оқу материалдарын таңдауға мүмкіндік береді.
- Өзіндік оқу мүмкіндігі: Қашықтан оқыту өзіндік оқу дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Студенттер өздерінің оқу жылдамдығын бақылап, тақырыптар мен бөлімдерді өз уақытында қайталап, терең меңгере алады. Бұл оқушыларға жеке қажеттіліктері мен қарқынына сәйкес оқу процесін реттеуге мүмкіндік береді.
- Жеке оқу әдістерінің қолданылуы: Қашықтан оқыту барысында әрбір студент үшін жеке оқу жоспары жасалуы мүмкін. Бұл оқушының әлсіз тұстарын күшейтуге және күшті жақтарын одан әрі дамытуды қолдауға мүмкіндік береді. Мұнда жеке жұмыстар, онлайн тренингтер мен бағалау жүйелері де іске асырылады.
- Технологияларды тиімді пайдалану: Қашықтан оқыту барысында ақпараттық және коммуникациялық технологиялар белсенді қолданылады. Бұл технологиялар арқылы білім алу, виртуалды сыныптар мен семинарлар, чаттар мен видеоконференциялар ұйымдастыру сияқты түрлі мүмкіндіктер пайда болады. Технологиялардың арқасында оқу процесі интерактивті, қызықты және ыңғайлы болады.
- Экономикалық тұрғыдан тиімділік: Қашықтан оқыту дәстүрлі білім беру формаларына қарағанда көп шығындарды үнемдеуге мүмкіндік береді. Мысалы, оқу орындарына физикалық бару үшін жол жүру, тұрмыстық шығындар және басқа да шығындар қажет емес. Сонымен қатар, оқу орындары да ғимараттарды жалға алу мен ұстау шығындарын қысқарта алады.
3. Қашықтан оқытудың қиыншылықтары мен кемшіліктері
Қашықтан оқыту көптеген артықшылықтарға ие болса да, оның кейбір кемшіліктері мен қиыншылықтары да бар:
- Техникалық мәселелер: Қашықтан оқыту үшін тұрақты интернет байланысы және техникалық құралдар (компьютер, мобильді құрылғы, веб-камера, микрофон және т.б.) қажет. Техникалық құралдардың болмауы немесе олардың жұмыс істемеуі оқу процесінің тоқтап қалуына себеп болуы мүмкін.
- Өзін-өзі ұйымдастыру қажеттілігі: Қашықтан оқытудың тиімді болуы үшін оқушылар өз оқу процессін дұрыс ұйымдастыра білуі керек. Өзін-өзі басқару мен уақытты дұрыс пайдалану дағдыларының болмауы оқушылардың оқу үлгерімін төмендетуі мүмкін.
- Әлеуметтік байланыстардың азаюы: Қашықтан оқыту барысында оқушылардың өзара қарым-қатынас жасау мүмкіндігі шектеулі. Бұл олардың әлеуметтік дағдыларын дамытуға және командалық жұмысты үйренуге теріс әсер етуі мүмкін. Сонымен қатар, жеке қарым-қатынас пен оқытушымен тікелей байланыс жасау мүмкіндігінің болмауы студенттердің мотивациясына теріс ықпал етуі мүмкін.
- Білім сапасын бақылау: Қашықтан оқытуда оқушылардың білім деңгейін бағалау, бақылау және тексеру әдеттегідей оңай емес. Осыған байланысты, бағалау жүйесін дұрыс ұйымдастыру, білім беру стандарттарын сақтау маңызды болып табылады.
4. Қашықтан оқытудың болашағы
Қашықтан оқыту технологияларының дамуы білім беру жүйесінде жаңа мүмкіндіктер мен өзгерістер әкелуде. Білім беру мекемелері дәстүрлі оқыту мен қашықтан оқытуды біріктіре отырып, гибридті модельдерді енгізуде. Болашақта қашықтан оқыту, виртуалды және толыққанды онлайн сыныптар мен тренингтер арқылы білім алу одан әрі кеңейеді. Бұл әртүрлі оқу жүйелері мен платформалардың ықпалдасуын және жаңа білім беру формаларын құруды талап етеді.
Қорытынды
Қашықтан оқыту — қазіргі заманғы білім беру жүйесінде маңызды орын алатын оқыту әдісі. Оның артықшылықтары — уақыт пен орынды таңдамай білім алуға мүмкіндік беру, кең ауқымды ресурстарға қолжетімділік, өзіндік оқу дағдыларын дамыту және экономикалық тиімділік. Алайда, қашықтан оқытуда техникалық мәселелер, өзін-өзі ұйымдастыру қажеттілігі және әлеуметтік байланыстардың азаюы сияқты қиыншылықтар да бар. Қашықтан оқыту әдісін тиімді қолдану үшін осы кемшіліктерді шешу және оны жаңа технологиялар мен педагогикалық әдістермен толықтыру маңызды.