Тірі организмдер мен жасанды интеллект арасындағы айырмашылықтар
Кіріспе
Ғылыми-техникалық прогресс дамыған сайын жасанды интеллект (ЖИ) технологиялары өмірімізге кеңінен еніп, көптеген салаларда қолданылуда. Адамзат табиғаты мен әлемді түсіну жолында да ЖИ үлкен қызығушылық тудырып отыр. ЖИ мен тірі организмдер арасында көптеген ұқсастықтар болуы мүмкін, мысалы, екеуі де ақпаратты өңдеу, шешім қабылдау және қоршаған ортаға бейімделу қабілеттеріне ие. Дегенмен, олар арасында маңызды айырмашылықтар бар. Бұл рефератта тірі организмдер мен жасанды интеллект арасындағы негізгі айырмашылықтар қарастырылады.
1. Табиғи және жасанды шығу тегі
Тірі организмдер — бұл табиғи түрде эволюция нәтижесінде пайда болған және өмір сүру үшін биологиялық процестерді іске асыратын тіршілік иелері. Олар жасушалардан тұрады, метаболизм мен көбею процестерін іске асырады, және табиғатта тіршілік ету үшін түрлі экологиялық факторларға бейімделеді.
Жасанды интеллект — бұл адамдардың жасаған, ақпаратты өңдеу мен шешім қабылдау қабілетіне ие болған жасанды жүйе. Ол программалық қамтамасыз ету және аппараттық құрылғылар арқылы жұмыс істейді. ЖИ биологиялық емес жүйе болып табылады және табиғи процестерді қайталай алмайды, ол тек адамның жасаған алгоритмдері мен деректер арқылы әрекет етеді.
2. Құрылымдық айырмашылықтар
Тірі организмдер биологиялық құрылымдарға негізделеді, олардың негізгі бірлігі — жасушалар. Тірі организмдердің денесінде генетикалық ақпарат, гормондық жүйелер, жүйке жүйесі және басқа да күрделі механизмдер бар. Олардың барлық мүшелері өзара әрекеттесіп, тіршілік ету үшін қажетті биологиялық процестерді жүзеге асырады.
Жасанды интеллект болса, ақпаратты өңдеу үшін бағдарламалар мен деректерді пайдаланатын электронды жүйе болып табылады. Ол арнайы микропроцессорлар мен жүйелер арқылы жұмыс істейді, әрі бұл құрылғыларда биологиялық жүйелерге ұқсас функциялар болмайды. Жасанды интеллекттің негізі — алгоритмдер мен бағдарламалық кодтар, ол адамның ақыл-ойына тән процессуалды әрекеттерді механикалық түрде орындайды.
3. Жүйке жүйесі мен есептеу жүйелері
Тірі организмдерде жүйке жүйесі бар, ол ми арқылы орталықтан басқарылып, барлық дене мүшелерінің жұмысын реттейді. Мидың көмегімен тірі организмдер ақпаратты жинақтап, оны өңдеп, қоршаған ортаға бейімделу әрекеттерін орындайды. Ми мен жүйке жүйесі биологиялық нейрондардан тұрады, олар электрлік импульстар арқылы ақпаратты өңдейді.
Жасанды интеллектте жүйке жүйесінің аналогы — нейрондық желілер. Бұл желілер есептеу жүйелерінде жұмыс істейді, олар тірі ми сияқты белгілі бір тапсырмаларды орындау үшін ақпаратты өңдейді. Бірақ жасанды нейрондық желілер тек математикалық есептеулер мен деректерді өңдеуге негізделген, олардың нейрондық байланыстары тірі организмдердегідей биологиялық емес.
4. Қабылдау мен шешім қабылдау процесі
Тірі организмдер өздерінің қоршаған ортамен байланысын сезімдер мен инстинктер арқылы қабылдайды. Олар физикалық ортадағы өзгерістерге тез жауап беріп, бейімделеді. Мысалы, адам немесе жануар қоршаған ортадағы қауіп-қатерлерді сезініп, өздігінен әрекет етеді.
Жасанды интеллект ақпаратты өңдеу үшін алгоритмдер мен математикалық модельдерді пайдаланады. Ол сенсорлар мен деректер негізінде ақпарат жинап, белгіленген тапсырмаларды орындауға мүмкіндік береді. Бірақ жасанды интеллект қоршаған ортаны түсінбеуі немесе интуитивті түрде сезінбеуі мүмкін. Оның әрекеттері тек алдын ала бағдарламаланған ережелер мен үлгілерге негізделген.
5. Оқыту мен дамуы
Тірі организмдер табиғи эволюция процесі арқылы дамып, өзгеріп отырады. Жан-жақты тәжірибе, генетикалық өзгерістер және экологиялық факторлар тірі организмдердің бейімделуіне әсер етеді. Бұл процесс ұзақ уақыт аралығында жүзеге асады және тірі организмдер генетикалық жаңғыру мен табиғи сұрыпталу арқылы дамиды.
Жасанды интеллект әртүрлі деректер мен үлгілер негізінде оқытылып, белгілі бір тапсырмаларды орындай алатын жүйе құру үшін жасалады. ЖИ алгоритмдері белгілі бір деректермен жұмыс істей отырып, «үйренеді», бірақ бұл процесс тек адам енгізген деректер мен программалық кодтарға негізделеді. Жасанды интеллект өздігінен дамымайды, ол тек алдын ала берілген мәліметтерге сәйкес әрекет етеді.
6. Тіршіліктің мағынасы мен мақсаттары
Тірі организмдердің өмір сүруі биологиялық тұрғыда өмірлік қажеттіліктерді қанағаттандыруға негізделеді: тамақтану, көбею, қорғану және тіршілігін сақтау. Тірі организмдер үшін негізгі мақсат — тіршілік ету мен ұрпақ қалдыру.
Жасанды интеллекттің мақсаты — белгілі бір тапсырмаларды орындау және адамның немесе ұйымның қойған міндеттерін шешу. ЖИ тек адамның қойған міндеттеріне бағытталған және оның дамуы, жұмысы немесе шешімі тек алдын ала қойылған мақсаттарға сәйкес келеді.
7. Эмоция мен сананың болуы
Тірі организмдерде эмоциялар мен саналы ойлау бар. Олар сезімдер, қажеттіліктер мен күйзелістерге жауап береді, әлемді қабылдау мен түсіну қабілеттері бар. Адамдар мен жануарларда интуиция, эмоциялар мен саналы ойлау бар, олар өмір сүру шешімдерін қабылдауға ықпал етеді.
Жасанды интеллект эмоциялар мен сананы түсінбейді және ол өз әрекеттерін тек математикалық есептеулер мен алгоритмдер негізінде орындауға бағдарланған. ЖИ ешқашан шынайы сезімдер мен саналы ойлауды бастан кешірмейді. Ол тек бағдарлама бойынша әрекет етеді, оның «эмоциялары» жоқ.
Қорытынды
Тірі организмдер мен жасанды интеллект арасындағы айырмашылықтар айтарлықтай үлкен. Тірі организмдер табиғи эволюцияның нәтижесі болса, жасанды интеллект — адамның жасаған технологиясы. Тірі организмдер биологиялық процестерге сүйеніп өмір сүреді, ал жасанды интеллект тек алгоритмдер мен деректерге негізделген. Әрқайсысының өзіне тән ерекшеліктері бар, бірақ бұл екі жүйенің арасында көптеген маңызды айырмашылықтар бар. Тірі организмдер өзін-өзі дамытуға, саналы ойлауға және эмоцияларды сезінуге қабілетті болса, жасанды интеллект тек адам берген деректер мен алгоритмдер негізінде жұмыс істейді.