Есептеу техникасының даму кезеңдері
Кіріспе
Есептеу техникасы адамзаттың ең маңызды техникалық жетістіктерінің бірі болып табылады. Оның дамуы адамзат қоғамының дамуымен тығыз байланысты, себебі есептеу машиналары ақпаратты өңдеу, сақтау, талдау және беру салаларындағы революциялық өзгерістерге себеп болды. Есептеу техникасының дамуы тек ғылыми зерттеулерді ғана емес, сонымен қатар өнеркәсіптік өндіріс, экономика, медицина, білім беру және күнделікті өмірді де жетілдірді. Бұл рефератта есептеу техникасының даму кезеңдеріне тоқталамыз.
1. Алғашқы есептеу құралдары (есепшоттар, абакус)
Есептеу техникасының алғашқы кезеңдері адамдардың есеп жүргізу қажеттіліктерінен туындады. Б.з.б. ІІ мыңжылдықта Месопотамияда және Египетте адамдар есеп жүргізу үшін арнайы құралдар қолданған. Ең алғашқы есептеу құралдарының бірі — абакус (есепшот). Бұл құрал тас немесе ағаштан жасалып, сымдарға тізілген тастармен санақ жүргізуге мүмкіндік берді. Абакус алғашында көне Қытайда, Месопотамия мен Грецияда қолданылды.
2. Механикалық есептеу машиналары (17-19 ғасырлар)
Есептеу техникасының келесі кезеңі — механикалық есептеу машиналарының пайда болуы. XVII ғасырдың ортасында ғылым мен техниканың дамуымен бірге есептеу машиналарының алғашқы түрлері пайда болды. Мысалы, ағылшын ғалымы Блез Паскаль 1642 жылы алғашқы механикалық калькуляторды (Паскаль машинасы) ойлап тапты. Бұл құрылғы сандарды қосу және азайту операцияларын орындай алатын еді.
Ал 1837 жылы Чарльз Бэббидж өзінің аналитикалық машинасын жобалады. Бұл құрылғы қазіргі заманғы компьютердің негізін қалаған маңызды қадам болды, себебі ол деректерді енгізу, оларды өңдеу және нәтижені шығару үшін арнайы бағдарламаларды қолдануды қарастырды. Бэббидждің бұл жаңалығы кейінірек есептеу техникасының дамуына үлкен әсер етті.
3. Электрлік есептеу машиналары (20 ғасырдың басы)
XX ғасырдың басында электронды есептеу техникасы даму жолына түсті. 1937 жылы американдық инженер Джон Атанасоф және оның ассистенті Клиффорд Барнард алғашқы электронды санақ машинасын жасады. Бұл машина механикалық құрылғыларды емес, электронды шамдарды пайдаланып, сандық есептеулер жүргізді. Бірақ есептеу техникасының шынайы революциялық өзгерістері 1940 жылдары орын алды.
4. ЭЕМ (Электронды есептеу машинасы) дәуірі (1940-1970 жылдар)
1940-1970 жылдар аралығы есептеу техникасы үшін ең маңызды кезең болды. Осы уақытта алғашқы электронды есептеу машиналары пайда болды. Олар ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer), UNIVAC (Universal Automatic Computer) сияқты атаулармен белгілі. ENIAC 1945 жылы жұмыс істей бастады және ол 5000 шамнан тұратын үлкен құрылғы болды. Бұл машина секундына 5000 есептеу жүргізе алатын еді.
Бұл кезеңде есептеу машиналары тек ғылыми зерттеулерде және әскери мақсаттарда пайдаланылды. Бірақ олар үлкен және қымбат болды, сондықтан тек ірі ғылыми орталықтар мен университеттер ғана оларды пайдалана алды.
5. Жеке компьютерлер дәуірі (1970-1990 жылдар)
1970-1990 жылдар аралығында есептеу техникасы жаңа деңгейге көтерілді. Микропроцессорлардың пайда болуы және интегралды схемалардың дамуы компьютерлердің өлшемін кішірейтті және бағасын төмендетті. Осы кезеңде жеке компьютерлер пайда болды, олардың арасында Apple, IBM, Microsoft сияқты ірі компаниялардың өнімдері кеңінен танылды.
1971 жылы Intel компаниясы алғашқы микропроцессорды шығарды, бұл жаңалық компьютерлерді үнемді және қолжетімді етуге мүмкіндік берді. 1980 жылдардың ортасында компьютерлер кеңседе, үйде және оқу орындарында белсенді түрде қолданыла бастады.
6. Интернет пен желілік есептеу (1990 жылдан қазіргі уақытқа дейін)
1990 жылдардың басында интернеттің дамуы есептеу техникасына жаңа бағыт берді. Web-беттерді ашу және ақпаратты жаһандық желі арқылы алмасу мүмкіндігі адамдардың өміріне үлкен өзгерістер әкелді. Компьютерлер тек жеке қолданушыларға арналған құралдардан алыстады, енді оларды бүкіл әлем бойынша ақпаратты бөлісу және жұмыс істеу үшін пайдалануға болады.
1991 жылы Тим Бернерс-Ли World Wide Web (WWW) жүйесін ойлап тауып, интернетті қолжетімді және ыңғайлы етті. Қазіргі таңда интернетпен байланысты барлық компьютерлер мен құрылғылар бір-бірімен байланыса отырып, үлкен ақпараттық жүйелер құрайды. Бұл кезеңде мобильді құрылғылар мен ноутбуктердің дамуы, сондай-ақ Cloud Computing, жасанды интеллект және үлкен деректерді өңдеу сияқты жаңа технологиялар есептеу техникаларының әлеуетін арттырды.
Қорытынды
Есептеу техникасы адамзаттың дамуында маңызды рөл атқарды. Оның әр кезеңі технологияның алға жылжуына, адамдардың өмір сүру деңгейінің артуына ықпал етті. Бүгінгі күні есептеу техникасының даму жылдамдығы тек ұлғайып келеді. Компьютерлер мен мобильді құрылғылардың дамуы, жасанды интеллекттің кеңінен қолданылуы, үлкен деректердің өңделуі есептеу техникасының болашағына жаңа мүмкіндіктер ашатыны сөзсіз.