Тұмау — бұл вирустар тудыратын жұқпалы ауру, негізінен тыныс алу жолдарын зақымдайды. Тұмау әлемде кең тараған аурулардың бірі болып табылады және әдетте суық маусымда кеңінен кездеседі. Бұл аурудың қоздырғышы — тұмау вирусы, ол әдетте адамнан адамға ауа арқылы таралады.
Тұмаудың себептері
Тұмау вирусының үш негізгі түрі бар: A, B және C. Тұмау А вирусы адам арасында ең көп тарайтын түрі болып табылады және көптеген эпидемиялар мен пандемияларға себеп болады. Тұмау B вирусы да адам арасында кеңінен таралады, бірақ оның эпидемиялары жиі болмайды. Тұмау C вирусы көбіне жеңіл формада өтеді.
Тұмау вирусы негізінен ауыз және мұрын арқылы таралады. Науқас адам жөтелгенде, түшкіргенде немесе сөйлескенде ауаға вирус бөлшектері шығады, олар арқылы басқа адамдар жұғады. Сонымен қатар, тұмау вирусы адамдардың қолы арқылы да таралуы мүмкін, яғни науқас адам қолмен бетіне тигізіп, кейін басқа адамға жұқтырады.
Тұмаудың белгілері
Тұмаудың белгілері әртүрлі болуы мүмкін, бірақ әдетте олар мыналармен сипатталады:
- Жоғары температура — тұмау ауруының басты белгісі болып табылады. Температура 38–40 градусқа дейін көтерілуі мүмкін.
- Жалпы әлсіздік — тұмау адамды әлсіретіп, шаршатады.
- Жөтел — құрғақ немесе ылғалды жөтел пайда болуы мүмкін.
- Тамақтың ауруы — көбінесе жұтқыншақтың қызаруы, ауыруы.
- Мұрынның ағуы немесе бітелуі — бұл да тұмаудың тән белгілерінің бірі.
- Бас ауруы — тұмау кезінде бас ауруы жиі кездеседі.
- Қалтырау және бұлшықет аурулары — кейде тұмау ауруы дене ауырсынуларын да тудырады.
Тұмаудың алдын алу
Тұмаудың алдын алу үшін бірнеше шараларды қабылдауға болады:
- Вакцинация — тұмауға қарсы вакцина алу тұмаудан қорғанудың тиімді тәсілі. Вакцина жыл сайын жаңартылып, әртүрлі тұмау штаммдарына қарсы бағытталған болады.
- Жеке гигиена — қолды жиі жуу, бетке қол тигізбеу, қоғамдық орындарда маска кию сияқты шаралар тұмау вирусының таралуын болдырмауға көмектеседі.
- Жеке заттарды пайдалану — науқас адаммен бір бөлмеде болмау және оның заттарын қолданбау керек.
- Денсаулықты күту — дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік, иммунитетті нығайту үшін дәрумендер қабылдау тұмаудың алдын алу үшін маңызды.
- Ауа райының өзгерістеріне сақ болу — суық мезгілде суықта ұзақ уақыт болмау, жылы киім кию.
Тұмауды емдеу
Тұмаудың жеңіл түрлерін емдеу көбінесе симптоматикалық болып табылады:
- Температураны төмендету — ауырған кезде ыстықты түсіретін дәрілерді пайдалану.
- Жөтелді басу — жөтелді жеңілдететін және тыныс алу жолдарын тазартатын дәрілерді қолдану.
- Көп сұйықтық ішу — су, шәй, сәбіз немесе балдан жасалған тұздықтар тұмау кезінде ағзаны ылғалдандырып, қалпына келу процесін жеделдетеді.
- Дем алу — тұмау кезінде мұрынның бітелуі үшін арнайы тамшыларды қолдануға болады.
Егер тұмаудың белгілері ауыр жағдайда өтсе немесе асқынулар пайда болса, дәрігерге қаралу қажет. Әсіресе балалар мен қарттар үшін тұмау ауыр асқынуларға, мысалы, пневмонияға әкелуі мүмкін.
Қорытынды
Тұмау — кең таралған вирустық инфекция, ол ауа арқылы таралады және жыл сайын көптеген адамдарды қамтиды. Оның белгілері әртүрлі, бірақ әдетте бұл жоғары температура, жөтел, әлсіздік және бас ауруы сияқты симптомдармен сипатталады. Тұмаудан қорғанудың тиімді жолы — вакцинация және жеке гигиенаны сақтау. Егер тұмау белгілері пайда болса, дұрыс емдеу шаралары мен дәрігердің кеңесі арқылы ауруды жеңуге болады.