Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуы туралы реферат
1. Кіріспе
Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан кейін экономикалық жаңарулар мен кәсіпкерліктің дамуы басты мәселелердің біріне айналды. Нарықтық экономикаға көшу барысында жеке кәсіпкерлікті дамыту, оның ішінде шағын және орта бизнестің рөлін арттыруға үлкен назар аударылды. Қазіргі уақытта Қазақстанда кәсіпкерлік саласы ел экономикасында маңызды орын алып отыр, бірақ осы бағыттағы мәселелер мен кедергілер де әлі де кездеседі. Бұл рефератта Қазақстандағы кәсіпкерліктің даму жолдары мен қазіргі жағдайы талқыланады.
2. Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуының тарихи кезеңдері
Қазақстанда кәсіпкерлік тарихы ертеден басталады. Кеңес дәуірінде жеке кәсіпкерлік іс-әрекеттер шектелді және мемлекеттік жоспарлы экономика үстем болды. Дегенмен, Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін нарықтық қатынастарға көшу кезеңі басталды, бұл кәсіпкерліктің дамуына негіз қалады.
- 1990-жылдардағы кезең: Қазақстанның нарықтық экономикаға көшуі 1990 жылдары басталды. Осы кезеңде кәсіпкерлердің алғашқы буыны қалыптасты. Осы жылдары мемлекет жекешелендіру процесін іске асырып, бұрынғы мемлекеттік кәсіпорындарды жеке меншікке өткізуге мүмкіндік жасады. Сонымен қатар, банктер мен қаржы жүйесі құрылып, жеке кәсіпкерлер үшін қаржыландыру көздері пайда бола бастады.
- 2000-жылдардың басы: Қазақстан экономикасында тұрақтылық орнап, шағын және орта бизнестің даму қарқыны күшейді. Үкімет тарапынан кәсіпкерлерге салық жеңілдіктері мен қолдау бағдарламалары ұсыныла бастады.
3. Қазақстандағы қазіргі кәсіпкерліктің жағдайы
Қазақстандағы кәсіпкерлік саласы бүгінде әртүрлі салаларда дамып келеді. Әсіресе, шағын және орта бизнес маңызды орын алуда. Қазіргі уақытта кәсіпкерлерге арналған жағдайлар тұрақтандырылып, мемлекет тарапынан қолдау көрсетілуде.
- Шағын және орта бизнес: Қазақстанда кәсіпкерліктің негізгі бөлігі шағын және орта бизнес болып табылады. Олардың қызметі көбінесе қызмет көрсету, сауда, өндіріс және құрылыс салаларында шоғырланған. Бұл сектор экономиканың маңызды бөлігіне айналды және көп адамды жұмысқа тартады.
- Қаржылық қолдау: Мемлекет кәсіпкерлерді қаржыландыруды қолдау мақсатында түрлі мемлекеттік бағдарламалар мен субсидиялар ұсынып отыр. Мысалы, «Даму» қоры, «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы сияқты мемлекеттік қолдау жобалары кәсіпкерлікке жеңілдетілген несиелер, гранттар, салықтық жеңілдіктер мен басқа да көмек көрсетеді.
- Инновациялар мен технологиялар: Қазіргі таңда Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуы жаңа технологияларды енгізу мен инновацияларға негізделеді. ІТ және стартаптар саласы да қарқынды дамып келеді. Кәсіпкерлер жаңа цифрлық технологиялар мен интернет-сауда арқылы бизнесті кеңейтуге мүмкіндік табуда.
4. Кәсіпкерлікті дамытудағы мәселелер мен кедергілер
Қазақстанда кәсіпкерлік саласының дамуына кейбір кедергілер мен мәселелер де бар. Оларға төмендегілерді жатқызуға болады:
- Бюрократиялық кедергілер: Кәсіпкерлердің ісін жүргізуге байланысты мемлекеттік органдар тарапынан бюрократиялық кедергілер мен құжаттарды рәсімдеудің күрделілігі әлі де кездеседі.
- Қаржылық қолжетімділік: Кәсіпкерлерге қажетті қаржыландыруды алу көбінесе қиын болып табылады. Банктердің пайыздық мөлшерлемелері мен кепілдіктері шағын бизнес үшін жоғары болып қалады.
- Салықтық жүктеме: Кәсіпкерлер үшін салықтық жүктемелер де кейде ауыр болуы мүмкін, әсіресе жаңа бастаған кәсіпкерлер үшін.
- Бәсекелестік: Қазіргі уақытта Қазақстанда шағын бизнеске бәсекелестік өте жоғары. Ірі компаниялар мен шетелдік инвесторлар жергілікті кәсіпкерлермен бәсекелесіп, олардың нарықта өз орнын табуы қиындайды.
5. Кәсіпкерлікті дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар мен шаралар
Қазақстандағы кәсіпкерлікті дамытуға арналған бірнеше мемлекеттік бағдарламалар бар. Олардың ішінде:
- «Бизнестің жол картасы-2025» бағдарламасы: Бұл бағдарлама кәсіпкерлікті қолдау және дамытуға бағытталған. Кәсіпкерлерге жеңілдетілген несиелер, гранттар және салық жеңілдіктері ұсынылады.
- «Даму» қоры: Қазақстандағы кәсіпкерлерге қаржылық қолдау көрсету үшін құрылған ұйым. Бұл қор шағын және орта бизнеске қаржыландыру және кеңес беру қызметтерін ұсынады.
- «Жаңа бизнес идеялар» бағдарламасы: Бұл бағдарлама жаңа кәсіпкерлер мен стартап жобаларға арналған мемлекеттік қолдау болып табылады.
6. Қорытынды
Қазақстанда кәсіпкерліктің дамуы көптеген өзгерістер мен қиындықтарға қарамастан қарқынды түрде жүріп жатыр. Мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге көрсетілетін қолдау мен жеңілдіктердің арқасында бұл сала одан әрі дамып, экономиканың маңызды бөлігіне айналуда. Дегенмен, кәсіпкерлікті дамытуда әлі де бірқатар мәселелер бар, оларды шешу үшін жүйелі түрде мемлекеттік қолдау және экономикалық реформалар қажет.